La universidad en conflicto: capturas y fugas en el mercado global del saber

La universidad en conflicto: capturas y fugas en el mercado global del saber. Traficantes de sueños, Madrid, 2010.

O pasado outono Traficantes de sueños editaba un libro, compilado por Edu-Factory e a Universidad Nómada, que tenta recorrer, nun momento de hibernación dese conflito no estado español, a complexa cuestión das profundas modificacións que están a ter lugar na universidade. Ese fenómeno non se deixa acoutar á universidade europea, presenta derivas múltiples e facianas diversas que, porén, tenden a unha converxencia global. O libro editado por Traficantes de sueños tenta abordar esa reconversión da institución universitaria nun marco máis amplo que atinxa o carácter mundial deste fenómeno situándoa no centro de interese do chamado capitalismo cognitivo. Os artigos que o compoñen inciden no carácter mundial dese proceso recollendo situacións diversas: a externalización das universidades norteamericanas co fin de captar novos mercados, notoriamente China e Oriente Medio, a reestruturación da universidade pública surafricana tralos recortes presupostarios, a imposición do EES en España ou a precarización do estudantado en Francia. Artigos heteroxéneos dos que se pode, porén, atopar un diferencial: a insistencia no papel central da universidade como espazo de produción, non só de coñecementos senón de subxectividades, axial para a presente fase do capitalismo. Un dos artigos, por exemplo, analiza a función da débeda na conformación das expectativas e dos xeitos de vida posíbeis dos estudantes norteamericanos; outros textos inciden preferentemente nunha perspectiva que non se queda na constatación dese feito, senón que insiste, no centro dese proceso, en posibilidades inusitadas que o traben ou abran liñas de fuga na súa dinámica. Os diferentes textos de individuos e colectivos debuxan, como espazo común para empezar a pensar na universidade como novo lugar de conflito entre apropiacións e desapropiacións, lugares de resistencia non nostálxicos co modelo pasado de universidade e que tratan de investir doutro xeito as potencialidades e os ocos do propio proceso, así a insistencia na autoformación e noutro xeito de produción de saber nos bordes da universidade que parta do carácter de ben común do coñecemento e impida o seu feche pola lóxica da mercadoría. Debe salientarse o esforzo de esbozar, a través da selección de textos, as diferentes derivas e os nodos comúns no marco dun proceso que oscila entre a homoxeneización e un xeito de inclusión diferencial que producirá novas e, se cabe, máis marcadas estratificacións. O libro combina análises de autores individuais con manifestos colectivos que artellan produción discursiva e acción política, quizais a traza máis característica deses novos xeitos de resistencia. Queda, tal vez, por facer unha análise crítica da dificultade de artellamento entre os diferentes actores integrados e dos xeitos de intervención posíbeis nunha institución tan marcadamente xerárquica e estratificada máis polo miúdo. En calquera caso, a publicación do libro é algo moi salientábel pois faltaban aínda hoxe materiais cos que tratar de artellar un fenómeno tan difuso e complexo como é a transformación que está a sufrir a universidade.

 

Uso de cookies

Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de las mencionadas cookies y la aceptación de nuestra política de cookies, pinche el enlace para mayor información.

ACEPTAR
Aviso de cookies