Abxuración da triloxía da vida

Abxuración da Triloxía da vida.

Pier Paolo Pasolini

I

Eu penso que, primeiro, non se debe nunca, de ningún modo, temer á instrumentalización por parte do poder e da súa cultura. É preciso comportarse como se esta eventualidade perigosa non existise. O que conta é sobre todo a sinceridade e a necesidade de aquilo que se debe dicir. No é necesario traizoala de ningún modo, e moito menos calando diplomaticamente, por precaución.

Pero tamén penso que, despois, é necesario darse conta de canto se ten estado instrumentalizado, eventualmente, do poder integrante. E polo tanto, se a propia sinceridade ou necesidade ten sido escravizada e manipulada, eu penso que se debe ter, sen máis, a coraxe de abxurar.

Eu abxuro da Triloxía da vida, aínda que non me arrepinta de tela feito. Non podo en efecto negar a sinceridade e a necesidade que me empuxaron á representación dos corpos e do seu símbolo culminante, o sexo.

Tal sinceridade e necesidade teñen diversas xustificacións históricas e ideolóxicas.

Antes de nada elas inclúense na loita pola democratización do “dereito a expresarse” e pola liberación sexual, que foron dous momentos fundamentais da tensión progresista dos anos Cincuenta e Sesenta.

En segundo lugar, na primeira fase da crise cultural e antropolóxica que comezou sobre a fin dos anos sesenta -na que comezaba a triunfar a irrealidade da subcultura dos “mass media” e polo tanto da comunicación de masa- o último baluarte parecían ser os “inocentes” corpos coa arcaica, escura, vital violencia dos seus órganos sexuais.

En fin, a representación do eros, visto nun ámbito humano apenas superado pola historia, pero aínda fisicamente presente (en Nápoles, no Medio Oriente) era algo que persoalmente me fascinaba, en canto singular autor e home.

Agora todo está trastornado.

Primeiro: a loita progresista pola democratización expresiva e pola liberación sexual ten sido brutalmente superada e banalizada pola decisión do poder consumista de conceder unha vasta (en canto falsa) tolerancia.

Segundo: tamén a “realidade” dos corpos inocentes ten sido violada, manipulada, alterada polo poder consumista: é máis, tal violencia sobre os corpos converteuse no dato máis macroscópico da nova época humana.

Terceiro: as vidas sexuais privadas (coma a miña) teñen sufrido o trauma tanto da falsa tolerancia coma da degradación corpórea, e iso que nas fantasías sexuais esa dor e felicidade, converteuse en suicida desilusión, informe inercia.

II

Sen embargo, a aqueles que criticaban, con desagrado e desdeñosos, a Triloxía da vida, non lles veña en mente pensar que a miña abxuración conduza aos seus “deberes”.

A miña abxuración conduce a outra cousa. Teño terror de dicilo: e busco, antes de dicilo, como o meu real “deber”, os elementos retardantes. Que son:

a) O intransgredíbel dato de feito que, aínda que quixese continuar a facer películas como as da Triloxía da vida, non podería: porqué agora xa odio os corpos e os órganos sexuais. Naturalmente falo de estes corpos, e destes órganos sexuais. É dicir dos corpos dos novos mozos e rapaces italianos, dos órganos sexuais dos novos mozos e rapaces italianos. Obxectaráseme: “Ti certamente non representabas na Triloxía corpos e órganos sexuais contemporáneos, senón os do pasado”. É certo: máis por algún tempo foi posible ilusionarme. O dexenerado presente era compensado tanto pola obxectiva supervivencia do pasado como, consecuentemente, pola posibilidade de evocalo. Pero hoxe a dexeneración dos corpos e dos sexos contraeu valor retroactivo. Se aqueles que entón foron de tal modo, puideron converterse agora de tal modo, quere dicir que xa o foran potencialmente: polo tanto o seu modo de ser de entón é, no presente, depreciado. Os mozos e rapaces do subproletariado romano -que despois eu proxectei na vella e resistente Nápoles, e despois nos países pobres do Terceiro Mundo- se agora son inmundicia humana, quere dicir que tamén entón o foron potencialmente: foron polo tanto imbéciles obrigados a ser adorables, depauperados criminais obrigados a ser simpáticos loubáns, viles ineptos obrigados a ser santamente inocentes, etc, etc. O derrube do presente implica tamén o derrube do pasado. A vida é un montón de insignificantes e irónicas ruínas.

b) Os meus críticos, desconfortados e despectivos, mentres todo isto sucedía, tiñan os seus cretinos “deberes”, como dicía, para continuar a impoñer: foron “deberes” que tiñan coma obxectivo a loita polo progreso, o crecemento, a liberalización, a tolerancia, o colectivismo, etc, etc. Non se deron conta de que a dexeneración ten sucedido xusto a través dunha falsificación dos seus valores. E eles teñen agora o aire de estar satisfeitos! De atopar que a sociedade italiana ten indubidablemente mellorado, converteuse en máis democrática, máis tolerante, máis moderna etc. Non se decatan da avalancha de delitos que somerxen á Italia: confinan este fenómeno nas crónicas, quítanlle todo valor. Pensan que non hai ningunha solución de continuidade entre aqueles que son tecnicamente criminais e aqueles que non o son: non se decatan de que os modelos de insolencia, inhumanidade, desapiadade é idéntica para a enteira masa de xoves. Non se decatan de que en Italia existe ata o toque de queda, que a noite é deserta e sinistra como nos máis negros séculos do pasado: pero isto non o experimentan, quedan na casa (tal vez a gratificar a propia consciencia ca axuda da televisión). Non se decatan de que a televisión, e quizais aínda peor a escola obrigatoria, teñen degradado a todos os mozos e os rapaces en desdeñosos, acomplexados, racistas burguesitos de segunda clase: senón que consideran isto unha desagradable conxuntura, que certamente resolverase -coma se unha mutación antropolóxica fose reversible. Non se decatan de que a liberación sexual en troques de proporcionar lixeireza e felicidade aos mozos e aos rapaces, converteunos en infelices, pechados, e en consecuencia estupidamente presuntuosos e agresivos: pero disto directamente non se queren ocupar, porque non lles importan nada nin os mozos nin os rapaces.

c) Fóra da Italia, nos países “desenrolados” -especialmente en Francia- as contas estan feitas fai tempo. Fai tempo que o pobo cronoloxicamente xa non existe. Para os burgueses franceses, o pobo está constituído polos marroquís ou polos gregos, polos portugueses ou os tunesinos. Os cales, pobres, non teñen outra cousa que facer que asumir o máis pronto posible o comportamento dos burgueses franceses. E isto pensan tanto os intelectuais de dereita coma os intelectuais de esquerda, no mesmo idéntico modo.

III

En suma, é hora de afrontar o problema: a que me conduce a abxuración da Triloxía?

Condúceme cara a adaptación.

Estou a escribir estas páxinas o 15 de Xuño de 1975, día de eleccións. Sei que se incluso -como é probable- hai unha vitoria das esquerdas, unha cousa será o valor nominal do voto, e outra o seu valor real. O primeiro demostrará unha unificación da Italia modernizada en senso positivo; o segundo demostrará que a Italia -sen contar naturalmente cos comunistas tradicionais- é xa, no seu conxunto, un país despolitizado, un corpo morto no que os seus reflexos son mecánicos. A Italia non esta vivindo máis que un proceso de adaptación á propia degradación, da cal busca liberarse só nominalmente. Tout va bien: non existen no país masas de xoves criminais, ou neuróticos, ou conformistas ata a loucura ou ata a total intolerancia, as noites son seguras e serenas, marabillosamente mediterráneas, os secuestros, os roubos, as execucións capitais, as millóns de subtraccións e de furtos ateñen só ás páxinas de crónica dos xornais, etc. Etc. Todos se teñen adaptado ou a traveso de non querer decatarse de nada ou a través da máis inerte desdramatización.

Pero tamén teño que admitir que incluso o terse decatado ou o ter dramatizado non protexe de ningún modo da adaptación ou da aceptación. Entón eu estoume adaptando á degradación e eu estou aceptando o inaceptábel. Manobro para reorganizar a miña vida. Estou a esquecer como eran antes as cousas. Os amados rostros de onte comezan a amarelar. Estame diante -lentamente sen alternativas- o presente. Readapto o meu compromiso a unha maior lexibilidade (Salò?)

Trad. Giacomo Hauser

Uso de cookies

Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de las mencionadas cookies y la aceptación de nuestra política de cookies, pinche el enlace para mayor información.

ACEPTAR
Aviso de cookies